Hi mikeakamichael,

wat een heftig verhaal. Dat lijkt me heel ingrijpend om een broer(tje) te verliezen. Dat is niet iets dat je zomaar een plekje geeft.

Ik las er net een artikel over, ja ik was op zoek naar iets op je te kunnen helpen. Wat doe je in zo'n geval, wat kun je doen.

Rouwen is voor iedereen verschillend en iedereen kan zo zijn eigen manier van verwerken en herdenken hebben. In het artikel las ik wel iets opvallends en daar had ik zelf niet zo bij stil gestaan en dat is dat in eerste instantie vooral de ouders alle aandacht krijgen en hen gevraagd wordt of het gaat, maar dat broers of zussen wat vaker (zal ook verschillend zijn)  die aandacht van hun omgeving minder krijgen.

Dat is niet gelijk een verwijt, maar het is wel iets dat een rol kan spelen bij de verwerking. Ik kan me voorstellen dat jij er ook voor je ouders was, toen jouw broertje overleed. Je helpt dan misschien wat meer om je moeder te ontlasten bij huishoudelijke dingen en zelf kom je minder toe aan het verwerken van je verdriet. Ik ken natuurlijk niet de situatie bij jouw thuis en hoe alles gegaan is, maar uit het artikel begreep ik dat het vaak zo gaat als ik net schreef.

Het kan ook dat je er nog niet aan toe was om er over te praten en dat anderen dan dachten dat het goed met je ging, terwijl je misschien wel er iets mee wilde doen, maar ook niet precies wat en hoe.

Kennelijk is de tijd nu gekomen dat je er iets mee wilt doen. Het is logisch dat je je broertje mist en nog steeds van hem houdt, want houden van stopt niet bij een overlijden.

Het raakt mij altijd als jongeren (van onze leeftijd dus) komen te overlijden. In het kort zal ik vertellen waarom. Mijn opa had lang geleden een jongen die bij hem werkte als bijbaantje. Eentje van een tweeling en ik ben zelf de helft van een tweeling, dus dat gaf een extra lading aan het verhaal. Opa heeft een foto van hem in de kast staan en wij (twin en ik) vroeger erover. Die jongen verdronk op 15 jarige leeftijd en zijn tweelingbroertje bleef alleen achter.

Dat had zo'n impact op mijn twin en mij, dat we op die leeftijd ook met dat onderwerp bezig waren. Opa had verteld waar hij begraven lag en we troffen het graf enigszins verwaarloosd aan. Dat snapten we in eerste instantie niet, maar het was 35 jaar later en de moeder was inmiddels  ook al overleden en zijn broer ver weg verhuisd. Vanaf dat moment hebben wij (met toestemming) het graf onderhouden en zo doen we dat wel met meer graven. Voor ons is het die jongen van de foto met het verhaal van opa erbij en hij is voor ons en opa nog steeds 15 jaar.

Ik weet niet of jouw broertje begraven is, maar als het voor jou fijn voelt dan zou je zijn graf kunnen bezoeken, als je dat niet al doet. Je zou in gedachten met hem kunnen praten en hem vertellen wat hij voor jou betekent, niet alleen toen, maar ook nu nog steeds.

Wij doen dat ook wel, over diegenen praten, maar wij weten natuurlijk niet hoe het echt is om zelf een broertje te verliezen.

Je kunt ook een gedenkplekje thuis in je kamer maken als je het ‘privé’ wilt houden of op een gezamenlijke plek met je ouders en eventueel andere broers en zussen. Je zou op zijn geboorte en/of sterfdag iets speciaal kunnen doen om hem te herdenken. Dat kun je alleen doen of met je ouders en andere familieleden, als die zich daar in kunnen vinden.

Eventueel kun je als aandenken aan hem een sieraad kopen als je daar van houdt, zodat hij altijd bij je is of iets anders om hem bij je te hebben. Natuurlijk is hij bij jou, in je gedachten, maar soms voelt iets tastbaars als iets extra’s.

Je moet jezelf niks verwijten dat je tot nu toe voor je gevoel niet alles gedaan hebt wat je kon doen. Misschien kon je het gewoon niet eerder of was die behoefte er nog niet of wist je niet hoe of wat. Veel kinderen houden zich ook 'groot’ om hun ouders niet ook nog tot last te zijn, terwijl die het al moeilijk  genoeg hebben met het verlies van hun zoon, jouw broertje.

Je kunt ook een brief schrijven aan je broertje Gewoon schrijven wat ie voor je betekent en niet alleen wat ie betekende. Misschien heb je het nooit eerder gedaan, maar het is niet raar om er met een goede vriend of vriendin of familielid over te praten. Ik zeg niet dat het allemaal makkelijk is, maar het zal je vast helpen bij de verwerking. Misschien is er muziek die je aan hem doet denken of had ie leuke of grappige uitspraken of misschien heb je nog leuke foto's van hem alleen of foto's van jullie samen. Ik zou het niet gek vinden om die dan op je kamer te zetten of gewoon in je telefoon voor altijd bij je te dragen. Of iets anders, vul maar in…..iets anders wat goed voelt voor jou.

Misschien hadden jullie vroeger wel eens gedagdroomd, van later gaan we dit of dat doen of maken of kopen of weet ik veel. Je kunt het nu nog steeds doen met hem in gedachten. Als eerbetoon. Hij gaat het vast mooi vinden als ie vanaf boven kijkt en misschien geeft ie je wel een teken. Maar misschien is dat niks voor jou om zoiets te geloven of voelen en dat is ook goed.

Doe het vooral op jouw manier en die is goed, twijfel daar niet aan.

Was het in jouw geval een plotseling afscheid of was hij ziek en wisten jullie dat het niet meer goed kwam en kon je je soort van voorbereiden op zijn afscheid. Sorry als dit stom klinkt, je kunt je natuurlijk niet echt voorbereiden op zoiets, maar hopelijk snap je wat ik bedoel te zeggen. Natuurlijk hoef je hier geen antwoord op te geven als je dat liever niet doet. Maar als je er iets over kwijt wilt dan mag dat. Als het jou helpt. Ik zal jouw keuze sws respecteren. kijk maar wat goed voelt.

Naast vrienden en familie kun je als je dat fijner zou vinden ook een gesprek hierover hebben met de huisarts of je mentor op school.

Rouwen is voor iedereen anders, er is niet een goed of fout. Het moet goed voelen voor jou .

Oh ja, ik zal je dat linkje nog geven. Ik vond het wel een mooi artikel. Hopelijk heb jij er ook iets aan, misschien herken je dingen. Ik kan me voorstellen dat er dan herinneringen komen en misschien ook dat het verdriet naar boven komt. Ik zou zeggen, laat het toe. Huilen kan bevrijdend voelen.

Ik vind het altijd mooi als anderen hun emoties durven tonen en denk nou niet dat het niet stoer is ofzo om als jongen te huilen. Huilen is er voor iedereen en vaak lucht het ook op.

Hier is de link:

https://ikmisje.eo.nl/themas/artikel/verder-zonder-broer-of-zus

met alvast een quote die ik wel mooi vond:

- begin quote:

“Ergens koester ik de pijn om het verlies van mijn broer. Omdat het me herinnert aan dat ik van hem hou, nog steeds. Het is raar dat het kan, blijven houden van iemand die er niet meer is. Waar hou je dan van? Ik weet het niet. Ik weet alleen dat ik die liefde nog steeds voel. Wanneer zijn schrijnende afwezigheid me weer eens bespringt in een onbewaakt ogenblik, probeer ik me niet te verzetten maar het te omarmen.”

- einde quote

Heel veel sterkte en als je nog iets wilt vragen of vertellen, dan lees ik het wel.

Groetjes,

M&M's

De schuld die je voelt is een deel van het verwerken. Zoals je het zelf eigenlijk al zegt, je hebt het weggestopt. En dat kan je niet eindeloos volhouden. Verwerken van ongelooflijk verdriet is een proces en het is een proces waar we allemaal meerdere keren mee te maken zullen krijgen. Je moet er doorheen. Om er uiteindelijk sterker uit te komen. Om weer op een enigszins normale manier verder te kunnen leven, ookal is er een gat. Je hoeft je niet schuldig te voelen voor het wegstoppen. Dat is natuurlijk. Niemand wilt vrijwillig zulke pijn ervaren. Het is nu belangrijk dat je accepteert dat het pijn doet. Dat het pijn blijft doen. Maar dat je ook weer door moet. Vergeet je broertje niet. Hij is jou ook niet vergeten. Hij blijft bij je tot het einde. Met al het mooie en verdrietige waar je nog doorheen zal gaan.

Sterkte

Bedankt voor jullie reactie @Angovis en @M en Ms !